در این مقاله ما تاثیر حمله روسیه به اوکراین بر قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال را بررسی می‌کنیم. مناقشات اخیر اوکراین جایگاه بیت کوین را به‌عنوان یک دارایی امن محک خواهد زد، اما تحلیلگران بازار هشدار می‌دهند که طرفداران ارز دیجیتال به‌زودی با واقعیت تلخی روبه‌رو خواهند شد. قیمت بیت کوین مدام در حال کاهش است. در این لحظه که این مقاله را به‌روزرسانی می‌کنیم قیمت بیت کوین 35559 دلار است که از ابتدای امروز 4.3درصد کاهش داشته است. نمودار زیر از سایت تریدینگ ویو گرفته‌شده است.
بحران اوکراین به زودی ثابت می‌کند که آیا واقعا می‌توان بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال را مانند طلا یک دارایی امن تلقی کرد یا نه؛ اما تحلیگران بر این باورند که بازار ارز دیجیتال بدون توجه به اتفاقات احتمالی اوکراین به زودی دستخوش تغییر خواهد شد.
جورج مانهن، تحلیلگر تیم تحقیقات موضوعی گلوبال دیتا، در مصاحبه با سایت Verdict بیان داشت: «با کاهش میزان سرمایه‌گذاری‌های مخاطره آمیز، بازار ارز دیجیتال به نوعی نفس‌های واپسین خود را می‌کشد. کاربرد‌های ارز دیجیتال تنها عاملی است که می‌تواند ثبات بازار را تا ۵ سال آینده حفظ کند.» وی افزود: «به نظرم جو سازی‌های اغراق آمیز برای جذاب نشان دادن بازار کریپتو رو به اتمام است.» (برای مثال فخر فروشی افراد درباره سود کسب شده و حتی ضرر‌های بزرگ در بازار کریپتو.)
درحالی‌که بیت کوین در نوامبر سال گذشته به سقف تاریخی خود در قیمت ۶۹ هزار دلار رسید، کلیت بازار کریپتو با شرایط سختی در شروع سال ۲۰۲۲ مواجه شد. در ژانویه امسال، ارزش بازار کریپتو بیش از ۱ تریلیون دلار کاهش یافت و در پی آن گمانه‌زنی‌ها درباره ریزش و کم شدن انگیزه سرمایه‌گذاری در بازار کریپتو آغاز شد.
رشد فزاینده ارزهای دیجیتال در همه‌گیری کرونا منجر به شکل‌گیری این باور شد که بعضی از ارزهای دیجیتال در حال تبدیل‌شدن به دارایی‌های امنی مانند طلا هستند. دارایی امن به آن دسته از دارایی‌های گفته می‌شود که در زمان نبود ثبات اقتصادی، اقبال عمومی نسبت به سرمایه‌گذاری در آن‌ها افزایش می‌یابد. قیمت طلا و بیت کوین در همه‌گیری کرونا برای مدتی به‌صورت هماهنگ حرکت می‌کردند؛ البته حرکت آن‌ها کاملاً مطابق با یکدیگر نبود و شامل تغییراتی نیز می‌شد.
انتظار می‌رود مناقشات اوکراین منجر به افزایش بلاتکلیفی بازار کریپتو شود و ما را با این سوال مواجه کند که مناقشات جهانی چه تاثیری بر بیت کوین و فضای بازار ارز دیجیتال خواهد داشت.
بحران اوکراین چه تاثیری بر بیت کوین می‌گذارد؟
در پایان ماه ژانویه، بیش از ۱۰۰ هزار سرباز ارتش روسیه در مرز اوکراین مستقر شدند. استقرار آن‌ها نشان‌دهنده تشدید مناقشاتی است که از سال ۲۰۱۴ در پی الحاق کریمه به روسیه به وجود آمد. طی یک ماه اخیر، از یک‌سو روسیه و از سوی دیگر آمریکا و متحدان اروپایی به‌طور علنی تلاش‌هایی را در جهت شروع مذاکرات تنش‌زدایی انجام داده‌اند.
اوکراین در این دوراهی گرفتارشده است؛ در حال حاضر رئیس‌جمهور اوکراین، ولادیمیر زلنسکی، با جدیت خواهان پیوستن به ناتو است. دولت ولادیمیر پوتین با عضویت اوکراین در ناتو مخالفت کرده و برای عدم عضویت اوکراین در این سازمان خواستار ضمانت شده است. بدون شک این بحران باعث بی‌ثباتی بازار شده است که به‌احتمال‌زیاد منجر به شکل‌گیری حرکات شدید قیمتی در بیت کوین، اتریوم و سایر ارزها خواهد شد.
درحالی‌که قیمت بیت کوین از کف ۳۵۰۷۰ دلاری خود در ژانویه به قیمت ۴۴۵۹۱ دلار در فوریه رسید، کارشناسان بازار با توجه به تشدید تنش‌ها در اوکراین، توصیه به رعایت جوانب احتیاط در معاملات می‌کنند.
چارلی استیل، عضو مرکز مشاوره مدیریت ریسک Forensic Risk Alliance در مصاحبه با سایت Verdict گفت: «پیش‌بینی بازار بسیار دشوار است. تجربه نشان داده که بازار کریپتو بسیار نوسانی و غیرقابل‌پیش‌بینی است، مثلا چند شوخی از جانب ایلان ماسک در برنامه تلویزیونی آمریکا باعث سقوط ۳۰ درصدی دوج کوین شد و البته قبل از اتمام برنامه شروع به بازگشت کرد.»
کارشناسانی مانند مگلون، تحلیلگر ارشد در Bloomberg Intelligence، دیدگاه صعودی دارند. وی در مصاحبه با Verdict گفت:
«به نظر من بیت کوین در بیشتر موارد سود ده است.» وی خاطرنشان کرد: «تقاضا در بازار در حال افزایش است و از سوی دیگر عرضه، روند نزولی دارد. قیمت بیت کوین با توجه به فاصله زیاد با سقف و میانگین متحرک ۵۰ هفته‌ای، بسیار ارزنده است. همچنین نباید فراموش کرد که در حالت کلی بازار روند صعودی خود را حفظ کرده است. اتریوم نیز وضعیت مشابهی دارد. همین‌طور حدود ۱۷۰۰۰ رمز ارز دیگر نیز در بازار هستند. به نظر من بیت کوین، اتریوم و سایر رمز ارزها با سرسختی که دارند از این شرایط نجات خواهند یافت.»
البته سایر افراد بر این باورند که خیزش ناگهانی بیت کوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال در ۲ سال گذشته ارتباطی با امن بودن این دارایی‌ها ندارد.
تاثیر کرونا بر افزایش ناگهانی بیت کوین و ارتباط آن با سندروم
قیمت بیت کوین از مارس ۲۰۲۰ تا نوامبر ۲۰۲۲ با رشدی فزاینده از ۵۱۶۵ دلار به بیش از ۶۹۰۰۰ دلار رسید. سایر رمز ارزها نیز افزایش خیره‌کننده‌ای را در همه‌گیری کرونا تجربه کردند. منظور از فومو یا Fear Of Missing Out ترسِ از دست دادن است که در بازار ارز دیجیتال یک اصطلاح رایج است.
معاملات تأمین مالی در بازار کریپتو نیز با سرعت و شدت زیادی افزایش یافت. برای مقایسه، بر اساس داده‌های شرکت تحلیلی GlobalData، در سال ۲۰۱۹ ارزش ۲۹۸ معامله مربوط به تأمین مالی ریسک‌پذیر، ادغام و تملیک و تأمین مالی عمومی در این بخش برابر با ۳.۹ میلیارد دلار بوده است اما در سال ۲۰۲۰ تعداد معاملات به ۳۰۱ و ارزش آن‌ها به ۳۱.۷۸۷ میلیارد دلار رسید.
این امر موجب مطرح‌شدن نظریه‌ای شد که در آن بیت کوین و سایر رمز ارزها به‌عنوان دارایی‌های امن تلقی می‌شوند.
بااین‌وجود جورج مانهن معتقد است که در آن بازه زمانی به‌جز عدم وجود ثبات در بازارها، سایر عوامل نیز در افزایش ارزش بازار کریپتو تاثیرگذار بوده‌اند.
وی افزود: «در آن زمان طوفانی مهیبی از رویداد‌ها شکل گرفت. پوشش رسانه‌ای گسترده‌ای اتفاق افتاد. مردم در حال دریافت بسته‌های حمایتی دولت بودند، وقت بیشتری را در خانه سپری می‌کردند و تبعاً حضور بیشتری در فضای مجازی داشتند. با افزایش دانش مردم درباره کریپتو، سرمایه‌گذاری آن‌ها در بازار شدت یافت و درنهایت بازار سر به فلک کشید.»
مانهن معتقد است که به دلیل رشد بازار، مردم دچار ترس از دست دادن فرصت شدند و درنتیجه اقدام به سرمایه‌گذاری در بازار ارز دیجیتال کردند؛ درست مانند افزایش ارزش شرکت‌های ارسال غذا مانند Deliveroo در طی همه‌گیری کرونا. به‌عبارت‌دیگر وی معتقد است که رشد قیمت بیت کوین و اتریوم بیشتر به دلیل سندروم فومو بوده تا امن بودن آن‌ها.
مانهن گفت: «قطعا بیت کوین و اتریوم امن‌ترین دارایی‌ها در بازار کریپتو هستند، هیچ شکی در آن نیست. سرانجام طلا تحرکات مهمی را انجام خواهد داد. کریپتو هم از این قاعده مستثنا نیست و تحرکاتی خواهد داشت اما هیچ‌یک از سرمایه‌گذاران کریپتو نمی‌داند که این تحرکات در کدام جهت خواهد بود. مسئله همین است و خواهد بود.»
علت ریزش بیت کوین چیست؟ آیا به حمله و تنش بین اوکراین و روسیه مرتبط است؟
تنها دلیلی که می‌توان برای ریزش اخیر بیت کوین و سایر رمزارز‌ها عنوان کرد شاید بحران اوکراین باشد. البته باوجود ریزش اخیر، بیت کوین هنوز هم از کف قبلی خود در ریزش تابستان ۲۰۲۱، بالاتر است.
البته عوامل دیگری نیز وجود دارد، مانند: افزایش احتمالی نرخ بهره توسط بانک مرکزی آمریکا، افزایش اختلافات آمریکا و روسیه، هک شدن بعضی از صرافی‌های ارز دیجیتال مانند بیت مارت، باقی ماندن نگرانی‌ها درباره کرونا و درنهایت کاهش اعتماد عمومی نسبت به ارزهای دیجیتال.
مانهن اظهار داشت: «از بین رفتن اعتماد مردم نسبت به بازار کریپتو پایان این بازار خواهد بود. مردم به دلیل درک اهمیت بلاک چین و تمرکززدایی وارد کریپتو نشدند بلکه به خاطر کسب سود و درآمد شروع به خرید رمزارز‌ها کردند. به‌احتمال‌زیاد هیچ‌یک از آن‌ها حتی سند رسمی ارزهای دیجیتال را نخوانده‌اند.»
سرمایه‌گذاران کریپتو به دلیل عوامل گفته‌شده بر این باورند که بازار کریپتو با ریزش و کاهش تمایل سرمایه‌گذاری مواجه خواهد شد. بعضی از افراد حتی از این شرایط استقبال می‌کنند.
مگلون خاطرنشان کرد: «با سفته‌بازی‌های مفرطی که در رمز ارز‌هایی مانند دوج کوین و شیبا اتفاق افتاد و همین‌طور رشد فزاینده تعداد رمز ارزها به ۱۷۵۸۷ عدد که منجر به افزایش عرضه می‌شود، بازار به غربالگری نیاز دارد. تعداد رمز ارزهای لیست شده در سایت coinmarketcap نسبت به سال گذشته حدوداً دو برابر و نسبت به دو سال گذشته چهار برابر شده است. قوانین ساده اقتصاد به ما می‌گوید زمانی که عرضه فزاینده‌ای وجود داشته باشد، قیمت‌ها رشد نخواهند کرد.»
چالش بیت کوین و بحران روسیه – اوکراین و کاهش ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاری
روز جمعه گذشته با افزایش تنش‌های ژئوپلیتیک میان روسیه و اوکراین و بلاتکلیف ماندن سرمایه‌گذاران، بازار کریپتو همانند سایر بازارهای ریسک‌پذیر سقوط ناگهانی و شدیدی را تجربه کرد.
در شرایطی که عرضه و تقاضا در بازار برابر بود، نمودار بیت کوین (BTC-USD) برای مدت کوتاهی سطح ۴۰ هزار دلار را از دست داد، یک سطح حمایتی روانی که به‌عنوان نقطه بازگشت برای ریزش شدید بیت کوین پس از رسیدن به سقف تاریخی نوامبر محسوب می‌شود. تقاضای خریداران بیت کوین که نسبت به‌روز گذشته ۳ درصد و نسبت به چهارشنبه ۱۰ درصد سقوط کرده بود به‌تدریج کم شد.
در هفته اخیر احساسات و انتظارات فعالان تمام بازارهای جهانی تحت تأثیر تنش‌های روزافزون روسیه و اوکراین قرار گرفت. با شکل‌گیری الگوی ویپ ساو (Whipsaw) در این هفته، بیت کوین از سقف کندل اسپایک در قیمت ۴۴۶۲۷ دلار به کف آن یعنی ۳۹۷۴۵ دلار رسید. سایر رمز ارزها مانند اتریوم (ETH-USD)، سولانا (SOL-USD) و فانتوم (FTM-USD) شرایط بدتری را تجربه کردند و هرکدام با ریزش ۵ درصدی مواجه شدند که نشان‌دهنده نوسانات بیشتر آن‌ها است.
بازار توکن‌های غیرمثلی (NFT) نیز تحت تأثیر عقب‌نشینی بازار کریپتو قرار گرفت و افت کرد؛ اما حجم معاملات آن به نقطه اوج خود رسید و حتی از زمان اعلام شکستن رکود معاملات سایت OpenSea در ابتدای سال فراتر رفت.
مارکوس سوتیریو، تحلیلگر کارگزاری ارز دیجیتال GlobalBlock، در گزارش خود نوشت: «اخیراً حجم معاملات NFT به‌شدت افزایش‌یافته است.»
بر اساس داده‌های Dune Analytics، از ماه ژانویه کارمزد معاملات Open Sea نصف شده اما همچنان نسبت به میانگین آن در سال ۲۰۲۱ دو برابر است.
همبستگی و همگامی بازار ارز دیجیتال و بازار سهام جهانی
کریپتو همچنان نسبت به تغییرات ریسک‌پذیری بسیار حساس است. این تغییرات عمدتاً از بحران روسیه -اوکراین و نگرانی‌ها بابت سیاست پولی انقباضی نشأت می‌گیرد. اخیراً شاهد همبستگی تقریبی میان بیت کوین و بازار سهام بوده‌ایم اما این هماهنگی تا حدی از ابتدای ژانویه کمتر شده است. بااین‌حال، بر اساس ضریب همبستگی پیرسون، اخیراً ارتباط ضعیف میان بیت کوین و طلا بیشتر شده است.
به گفته مایکل صفایی، مقام مدیریتی شرکت خصوصی معاملات کریپتو Dexterity Capital، «الگوی معاملاتی ارزهای دیجیتال و سهام هنوز به شبهات درباره نحوه عملکرد دارایی در شرایط افزایش نرخ بهره و کاهش نقدینگی توسط بانک مرکزی آمریکا بستگی دارد.
معاملات روز جمعه بازتابی موقت از این الگو بود و در ماه‌های اخیر غالباً بعدازآنتشار سیاست‌های پولی و داده‌های تورمی بانک مرکزی آمریکا این الگو‌ها تشکیل‌شده‌اند. در ۱۲ ساعت گذشته افزایش ناگهانی در حجم معاملات و همچنین پیشی گرفتن نوسانات اتریوم از بیت کوین مشاهده‌شده است.»
جیسون لاو، مدیر ارشد اجرایی صرافی Okcoin، در مصاحبه با Yahoo Finance گفت: «اگرچه همبستگی میان بیت کوین و شاخص S&P در ۳۰ روز گذشته کاهش‌یافته است اما این همبستگی باز‌هم بیشتر از حد معمول است.»
شاید اوراق مشتقه ارز دیجیتال اطلاعات خوبی درباره آینده به ما نشان دهند. بر اساس داده‌های سایت Coinglass، نمودار شاخص بهره‌های تسویه نشده در بازار فیوچرز بیت کوین و اتریوم پایین است. سیگنال‌های بازگشتی صعودی مومنتوم نیز ممکن است ضعیف شوند.
لاو افزود: «در ۴۸ ساعت گذشته، سرمایه‌گذاران نقدینگی بسیار زیادی را از بازار مشتقه خارج کرده‌اند، اما در سال جاری خروج نقدینگی‌های بسیار بیشتر از این مقدار را نیز تجربه کرده‌ایم.»
کنار گذاشتن راه‌حل‌های موقت سیاست‌های پولی و بیت کوین
بر اساس گفته‌های دیوید گریدر، مدیر تحقیقاتی شرکت Grayscale Investments، سوال اصلی درباره عملکرد بیت کوین در سال آینده این است که آیا افزایش نرخ بهره و سیاست‌های پولی سخت‌گیرانه بانک مرکزی آمریکا، تاثیر بی‌اندازه‌ای بر رفتار سرمایه‌گذاران خواهد داشت یا خیر.
گریدر معتقد است که شاید دلیلی برای خوش‌بینی بیشتر سرمایه‌گذاران وجود داشته باشد. وی در مصاحبه با Yahoo Finance خاطرنشان کرد: «بر اساس عملکرد بیت کوین در چرخه صعودی اخیر، بیت کوین در هنگام افزایش نرخ بهره کمتر تحت تاثیر قرار می‌گیرد.»
بر اساس گفته‌های گریدر، بیت کوین در سال گذشته تقریبا مطابق با اختلاف سود بین اسناد خزانه ۲ و ۱۰ ساله معامله‌شده است. کمتر از یک ماه بعد از کاهش اختلاف سود در اکتبر ۲۰۲۱، قیمت بیت کوین درست زیر ۶۹ هزار دلار به سقف تاریخی خود رسید.
هر دو روند ذکرشده در هفته اخیر معکوس شده‌اند و گریدر معتقد است که این موضوع می‌تواند نشانه اولیه بهبود احساسات سرمایه‌گذاران در میان‌مدت باشد. برای مثال او به چرخه افزایش نرخ بهره در سال ۲۰۱۳ اشاره کرد.
گریدر در گزارش ماه ژانویه GrayScale می‌نویسد: «به‌محض اینکه راه‌حل‌های موقت کنار گذاشته شدند و چرخه افزایش نرخ بهره شروع شد، قیمت بیت کوین در سال بعد افزایش یافت و این افزایش قیمت تا پنجمین افزایش نرخ در سال ۲۰۱۷ ادامه داشت. بعدازآن کاهش ترازنامه بانک مرکزی آمریکا سرعت گرفت.»
منبع: یاهو فایننس و سایت privatebankerinternational
